Οι απόψεις ενός κλόουν. Χάινριχ Μπελ.

Η αλήθεια του δεν προφέρεται φιλοσοφικώς νοούμενη ούτε προβάλλεται κραυγαλέα, αλλά τίθεται σε μια απόλυτα ισορροπημένη διάθεση εντός του “παραδειγματικού άξονα” διήγησης, που αποτελεί και χαρακτηριστική τάση της έκφρασης του Μπελ. Ο λόγος του διακρίνεται για μια εξαιρετικά λεπτοφυή ειρωνεία, απόλυτα αντιληπτή ωστόσο σε όλη της την ευκρίνεια έστω και ενστικτωδώς, καθώς διάγει τη λογοτεχνική της ύπαρξη- την οποία εξασφαλίζει μεταξύ άλλων με την εκπληκτική αμεσότητα της γραφής του, σαν προσωπική απεύθυνση -σαφέστατη και ξεκάθαρη ενημερώνοντας ή προειδοποιώντας τον αναγνώστη για την υποκρισία των συνειδήσεων, των αντιλήψεων, των ιδεολογιών, των ιδεών, του ανθρώπινου είδους εν γένει. Το καταθλιπτικό περιβάλλον της μεταπολεμικής Γερμανίας προβάλλεται με έναν κριτικό στοχασμό συνεπή παρ’ όλα αυτά στην αυθόρμητη διάθεση αφύπνισης του ανθρώπου γύρω από μια αδιαμφισβήτητη πραγματικότητα, που αναζητά κίνητρα για να ζήσει σε νέους ρυθμούς μέσα σε νέες συνθήκες, τουλάχιστον φαινομενικά, δύσκολο ωστόσο εγχείρημα, καθώς ο ήρωας διαπιστώνει πως τίποτα δεν έχει αλλάξει επί της ουσίας και πως ο κόσμος κρύβεται πίσω από την δήθεν μετασχηματισμένη του συνειδητότητα, όμοια με το πριν και το μετά του. Ο Μπελ “ανοίγεται” με έναν μοναδικό τρόπο στην ζωή, αφιλτράριστο, διαυγή, αγνό, προβάλλοντας στην μικροπρέπεια του κόσμου την δική του ευαισθησία και απλότητα. Οι λέξεις του γίνονται ο ψυχικός του μορφασμός απέναντι στην αγωνία της ζωής, η ευγένεια του ύφους του είναι χαρακτηριστική και επιτυγχάνει εύκολα εκείνη την ιδιότυπη σαγηνευτική συνάντηση με τον αναγνώστη, που γλυκαίνει την ψυχή σου ακόμα κι αν αυτό που περιγράφεται είναι ικανό να προκαλέσει αποστροφή ή απέχθεια, γιατί η έκφραση του δημιουργού δεν είναι μια παθητική - υπνωτισμένη στο ναρκισσιστικό βασίλειο της καλλιτεχνικής ευμάρειας - αισθητική απόδοση του λόγου, αλλά ανθρώπινη και προσιτή, σχεδόν ιδιωτική, απευθυνόμενη στον καθένα χωριστά.