Βραδύτητα. Μίλαν Κούντερα

"Στα υπαρξιακά μαθηματικά αυτή η εμπειρία παίρνει τη μορφή δύο στοιχειωδών εξισώσεων: ο βαθμός της βραδύτητας είναι ευθέως ανάλογος με την ένταση της μνήμης• ο βαθμός της ταχύτητας είναι ευθέως ανάλογος με την ένταση της λήθης." Ο Κούντερα διαθέτει μια ιδιαίτερη αίσθηση της απόδοσης του λόγου και το κάνει με μοναδική τεχνική, πολλή προσωπική, που καθορίζει το ύφος του. Βαθύς γνώστης της γλώσσας και των δυνατοτήτων της κάνει μια απολαυστική "επίδειξή" τους στο κείμενό του, που βρίθει από φιλοσοφική σκέψη και μια αδιαμφισβήτητα ώριμη και μεστή επιχειρηματολογία, η οποία ίσως έπρεπε να διδάσκεται μέσω αποσπασμάτων των κειμένων του σε μαθητές, που προετοιμάζονται για την εισαγωγή τους στα πανεπιστήμια, στο μάθημα της έκθεσης. Αμφιβάλλω αν τον ενδιέφερε στη "βραδύτητα" να εκφράσει κάτι συγκεκριμένο, αν δηλαδή είχε εξαρχής μια ιδέα την οποία ήθελε να επικοινωνήσει στους αναγνώστες. Γι'αυτό άλλωστε συναντάμε μια σύνθεση ιδεών, βγαλμένες από την οξυμένη παρατηρητικότητά του δοσμένες σ'αυτό το δοκιμιακό μυθιστόρημα μέσω μια "ανώφελης" σύγκρισης δύο ερωτικών πράξεων εντελώς ασύνδετων τόσο χρονικά όσο και εξαιτίας των συνθηκών τους. Ωστόσο το πράττει και το πράττει εντέχνως, παραδίδοντας εκτός από μαθήματα "δημιουργικής γραφής" και μαθήματα υπαρξιακής φιλοσοφίας ή υπαρξιακών μαθηματικών, όπως αρέσκεται να τα αποκαλεί ο ίδιος. Όλο το ιδιότυπο αυτό μυθιστόρημα, που όπως προείπα προσδιορίζεται στον ίδιο βαθμό από την μυθιστορηματική του πλοκή (για την ακρίβεια ένα μικρό συνονθύλευμα ιστοριών) και τις δοκιμιακές παρεμβάσεις του δημιουργού μοιάζει με workshop λογοτεχνίας, απαραίτητο εγχειρίδιο για όσους επιθυμούν να ασχοληθούν με τη γραφή, ενώ παράλληλα με τον ανωτέρω "χρηστικό" του ρόλου υπηρετεί τη λογοτεχνία με τη γοητευτική έκφραση του Κούντερα, καθώς ρίχνει την ειλικρινή του ματιά στις καταστάσεις αναγνωρίζοντας τον αληθινό εαυτό, βρισκόμενος σε σταθερό διάλογο με τις αντιλήψεις της ανθρωπότητας και επιτρέποντας στη γραφή του να επιτελεί το ρόλο του αντίλογου σαν λύτρωση, έστω και οδυνηρή.